Sağlık Bakanlığı tarafından, toplumun Maymun Çiçeği hakkında en çok merak ettiği sorular yanıtlandı.
Maymun Çiçeği (MPox) Sık Sorulan Sorular
1) M-Çiçeği nedir?
M-Çiçeği, klinik olarak daha hafif olmasına karşın, semptomları geçmişte çiçek hastalarında görülenlere emsal ve nadiren ölümcül viral bir zoonoz (hayvanlardan insanlara bulaşan bir virüs) olmakla birlikte beşerden beşere da bulaşabilmektedir. 1980 yılında çiçek hastalığının eradikasyonunun ilanı ve sonrasında çiçek aşısının uygulamasının durdurulması ile M-Çiçeği ender de olsa bilhassa Orta ve Batı Afrika’da görülen bir hastalık haline gelmiştir.
2) M-Çiçeği için ne vakit test yaptırılmalıdır?
M-Çiçeği olduklarını düşünen yahut M-Çiçeği olan biriyle yakın temas halinde olan şahısların, bir sıhhat kuruluşuna başvurması ve test yapılması gerekip gerekmediğine karar verilmesi gerekir. Hekiminiz test yaptırmanız gerektiğine karar verirse, örnekleri alacak ve bunları test için uygun bir laboratuvara gönderecektir.
3) M-Çiçeği belirtileri nelerdir?
M-Çiçeği belirtileri ekseriyetle:
Ateş,
Baş ağrısı,
Kas ağrıları ve sırt ağrısı,
Büyümüş lenf nodları,
Solunum sistemi semptomları (ör; boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı yahut öksürük) ve
Hastalığa özgü karakteristik cilt döküntüleri biçimindedir.
4) Belirtilerim varsa ne yapmalıyım?
Yeni yahut açıklanamayan bir cilt döküntüsü yahut başka M-Çiçeği belirtilerini fark ederseniz, bir sıhhat kuruluşuna başvurun.
Sağlık kuruluşuna başvurana kadar diğerleriyle yakın temastan (cinsel temas dahil) kaçının.
Sağlık kuruluşuna başvurana kadar evcil hayvanlar yahut öteki hayvanlarla yakın temastan kaçının.
Test sonuçlarınızı bekliyorsanız, birebir tedbirlere uymaya devam edin.
Test sonucunuz müspetse, cilt döküntüleriniz kabuklanıp düşerek düzgünleşmiş pak ve sağlam cilt görünümü oluşana kadar kendinizi izole etmeye ve başka tedbirlere uymaya devam edin.
Ateş, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı yahut öksürüğünüz varsa kendinizi izole etmeye devam edin. Yalnızca tabibe görünmek yahut acil durumlar için dışarı çıkın. Toplu taşıma araçlarını kullanmaktan kaçının.
İzolasyondan çıkmanız gerekiyorsa, cilt döküntülerinizi kapatın ve yüze düzgün oturan bir maske takın.
5) M-Çiçeği nasıl bulaşır?
M-Çiçeği cilt döküntüsü, kabuklar yahut beden sıvılarıyla direkt temas yoluyla bireyden bireye bulaşabilir. Ayrıyeten uzun periyodik, yakın temas yahut cinsel temas (öpmek, sarılmak yahut cinsel münasebet gibi) sırasında yayılabilir.
M-Çiçeği olan bir kişi, belirtiler başladıktan itibaren cilt döküntüsü büsbütün iyileşene ve düzgünleşmiş pak ve sağlam cilt görünümü oluşana kadar diğerlerine virüsü bulaştırabilir. Birtakım hastalar belirtileri başlamadan 1 ile 4 gün evvel M-Çiçeğini bulaştırabilir. Lakin hiç belirti göstermeyen bireylerin virüsü bulaştırdığına dair bir ispat bulunmamaktadır.
6) M-Çiçeği cinsel yolla bulaşan bir hastalık mıdır?
M-Çiçeği, cinsel yolla bulaşabilen bir hastalık olarak tanımlanabilir. Öbür bir tabir ile, cinsel bağ, M-Çiçeğinin bulaşma yollarından yalnızca biridir. Geçmişte M-Çiçeği salgınları enfekte hayvanlarla ve hayvan eserleriyle direkt temas sonucu ortaya çıkmıştır, lakin şahıstan bireye bulaşma hudutlu olmuştur. Günümüzdeki salgında, virüs temel olarak yakın temas yoluyla bulaşmaktadır. Cinsel temas sırasında lezyonlarla temas yahut teneffüs sekresyonları ile yakın temas ile bulaş olabilir. Lakin cinsel ilgi olmaksızın M-Çiçeği olan biriyle yakın ve uzun periyodik cilt temasında bulunmak da virüsün bulaşmasına neden olabilir.
7) M-Çiçeği nasıl önlenebilir?
M-Çiçeği olduğundan şüphelenilen bir cilt döküntüsüne sahip bireylerle yakın cilt temasından kaçının.
M-Çiçeği hastasının kullanmış olduğu eşya ve gereçlerle temastan kaçının.
Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın yahut alkol bazlı bir el antiseptiği kullanın. Bilhassa yemek yemeden, yüzünüze dokunmadan evvel ve tuvaleti kullandıktan sonra el hijyeni sağlayın.
8) Kalabalık etkinliklere gitmek konusunda endişelenmeli miyim?
M-Çiçeği olan biriyle yakın temas yahut cilt temasında bulunduğunuzda bulaşma olabilir. Birinci bulgular insanların yakın, devamlı cilt teması yaşadığı aktifliklerin M-Çiçeği hadiselerine yol açtığını göstermektedir. Bir aktifliğe katılmayı planlıyorsanız, ne kadar yakın, şahsî, cilt teması yaşanacağını göz önünde bulundurmalısınız.
9) M-Çiçeği için hangi tedaviler mevcuttur?
M-Çiçeği için özel olarak geliştirilmiş bir tedavi yoktur. Lakin, virüsler ortasındaki genetik benzerlikler nedeniyle, çiçek hastalığını tedavi etmek için kullanılan antiviral ilaçlar M-Çiçeği tedavisinde kullanılabilse de aktifliği tam olarak kanıtlanmış değildir.
10) Evcil hayvanıma M-Çiçeği bulaşabilir mi?
M-Çiçeği zoonotik bir hastalıktır, yani hayvanlar ve beşerler ortasında bulaşabilir. Lakin şu anda M-Çiçeği için evcil hayvanlar yüksek risk taşımamaktadır.
11) M-Çiçeği su yoluyla havuzdan, sıcak küvetten yahut su parkından bulaşabilir mi?
M-Çiçeği’nin havuzdan, sıcak küvetten yahut su parkındaki sulardan bulaşabileceği konusunda net temas olduğunu gösteren bir çalışma yoktur. Fakat virüsün beşerden beşere yakın temas, cilt teması yoluyla bulaşması mümkündür. M-Çiçeği hastasının havlusu, yüzme tahtası, havuz oyuncağı yahut giysisi üzere eşyalarının bir oburu tarafından kullanılmasıyla hastalık bu eşyaları kullanan sağlıklı şahsa de bulaşabilir. Cümbüş gayeli su yerlerinde dezenfeksiyon yapılması ve havuzların uygun halde klorlanmasıyla M-Çiçeği virüsünün bulaşma riski ortadan kaldırılmış olur.
